Quy Chuẩn Về Xây Dựng Hệ Thống Trạm Sạc Xe Điện Tại Việt Nam

Để đảm bảo hệ thống trạm sạc được triển khai đồng bộ, an toàn và hiệu quả thì việc xây dựng các quy chuẩn kỹ thuật là yêu cầu cấp thiết. Bài viết dưới đây sẽ phân tích thực trạng nhu cầu trạm sạc tại Việt Nam, lý do cần có quy chuẩn rõ ràng và cập nhật những tiêu chuẩn, quy định mới nhất đang được ban hành và áp dụng trong lĩnh vực trạm sạc xe điện nhé.

Thực trạng phát triển và nhu cầu hoàn thiện quy chuẩn trạm sạc xe điện tại Việt Nam

Trong những năm gần đây, cùng với xu thế chuyển dịch toàn cầu sang phương tiện giao thông xanh, thị trường xe ô tô điện tại Việt Nam đã chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ. Các thương hiệu lớn như VinFast, BMW, Porsche, Mercedes-Benz, Hyundai và Kia đều đã ra mắt các dòng xe điện tại thị trường trong nước, kèm theo đó là sự quan tâm ngày càng tăng của người tiêu dùng đối với dòng xe thân thiện môi trường, tiết kiệm chi phí vận hành và giảm phát thải khí nhà kính.

Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của xe điện đã đặt ra thách thức lớn về hạ tầng sạc pin. Hiện tại, số lượng trạm sạc xe điện tại Việt Nam vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu thực tế. Tình trạng “khát trạm sạc” đang gây cản trở lớn đến quyết định mua xe của người tiêu dùng.

Không chỉ thiếu về số lượng, các trạm sạc còn có sự không đồng đều về công suất, loại sạc, vị trí đặt trạm và khả năng tương thích giữa các thương hiệu xe. Sự thiếu nhất quán này khiến việc sử dụng xe điện trở nên bất tiện, ảnh hưởng trực tiếp đến trải nghiệm người dùng và sự phát triển của thị trường.

Lý do cần có quy chuẩn khi xây dựng hệ thống trạm sạc

Việc xây dựng hệ thống trạm sạc xe điện cần được quản lý chặt chẽ và đồng bộ để đảm bảo an toàn, hiệu quả và tính liên thông giữa các nhà cung cấp dịch vụ. Trong bối cảnh thị trường đang phát triển nhanh chóng, một bộ quy chuẩn kỹ thuật rõ ràng là điều kiện tiên quyết nhằm:

• Đảm bảo an toàn cho người sử dụng và thiết bị: Trạm sạc là nơi truyền tải nguồn điện công suất lớn. Nếu không tuân thủ đúng các yêu cầu về an toàn điện, phòng cháy chữa cháy, cách ly điện áp… có thể dẫn đến tai nạn nghiêm trọng.
• Tạo sự đồng bộ và tương thích thiết bị: Việc áp dụng quy chuẩn giúp các trạm sạc có thể phục vụ đa dạng dòng xe, tránh tình trạng mỗi hãng xe chỉ dùng được một số loại trạm riêng biệt.
• Tạo thuận lợi cho doanh nghiệp đầu tư: Khi có khung tiêu chuẩn rõ ràng, các doanh nghiệp sẽ dễ dàng hơn trong việc thiết kế, lắp đặt và xin cấp phép hoạt động, đồng thời giúp tiết kiệm chi phí kiểm định và vận hành.
• Thuận lợi trong quản lý nhà nước và phát triển hạ tầng dài hạn: Bộ tiêu chuẩn là cơ sở để các cơ quan chức năng đánh giá, kiểm định và cấp phép cho các trạm sạc hoạt động hợp pháp.
• Hỗ trợ chính sách khuyến khích sử dụng xe điện: Một hạ tầng sạc đồng bộ và đáng tin cậy là yếu tố quyết định để người dân yên tâm chuyển sang xe điện, giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.

Quy chuẩn về xây dựng hệ thống trạm sạc xe điện tại Việt Nam

Nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường và đảm bảo an toàn trong vận hành, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành và đang tiếp tục hoàn thiện hệ thống Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) và Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) liên quan đến trạm sạc xe điện:

Hệ thống TCVN hiện hành

Tính đến năm 2024, đã có 11 TCVN được công bố gồm:

• 9 tiêu chuẩn về trạm sạc xe điện bao gồm yêu cầu kỹ thuật, an toàn, thiết kế và vận hành.
• 2 tiêu chuẩn về hoán đổi pin xe điện.

Các TCVN này được xây dựng tương đương với tiêu chuẩn quốc tế từ các tổ chức như ISO và IEC, đảm bảo khả năng tương thích với các thiết bị và công nghệ toàn cầu.

TCVN đang soạn thảo và bổ sung

Bộ KH&CN đang tiếp tục xây dựng thêm 18 TCVN mới, tập trung vào:

• Đầu sạc, cáp sạc, thiết bị đo điện năng
• Hệ thống điều khiển, giám sát trạm sạc
• Yêu cầu kỹ thuật cho trạm sạc DC công suất lớn

Ngoài ra, Bộ đã ban hành Thông tư 03/2024/TT-BKHCN (sửa đổi Thông tư 23/2013), trong đó bổ sung quy định về thiết bị đo điện năng sạc pin xe điện thuộc nhóm thiết bị đo bắt buộc kiểm định. Thông tư có hiệu lực từ tháng 10/2024 và là cơ sở pháp lý để kiểm soát chất lượng thiết bị tại trạm sạc.

Dự thảo QCVN về trạm sạc xe điện

Song song với hệ thống TCVN, Bộ đang lấy ý kiến đóng góp cho dự thảo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về trạm sạc xe điện. Nội dung quy chuẩn dự kiến bao gồm:

• Yêu cầu về an toàn điện, cách ly, phòng cháy chữa cháy
• Quy định kỹ thuật đối với cổng sạc, điện áp, dòng điện, chuẩn giao tiếp
• Quy định về cấp bảo vệ IP/IK, vật liệu vỏ trạm
• Quy định về kiểm định, công bố hợp quy trước khi đưa vào sử dụng

Trong thời gian tới, các cơ quan chức năng sẽ tiếp tục phối hợp để hoàn thiện hệ thống quy chuẩn, kết hợp với chính sách hỗ trợ tài chính, ưu đãi đầu tư nhằm phát triển mạng lưới trạm sạc một cách đồng bộ, đáp ứng yêu cầu về an toàn – chất lượng – tiện ích.

Việc ban hành và áp dụng các quy chuẩn kỹ thuật trong xây dựng hệ thống trạm sạc xe điện không chỉ góp phần đảm bảo an toàn vận hành, mà còn tạo nền tảng cho sự phát triển đồng bộ của toàn bộ ngành công nghiệp xe điện tại Việt Nam. Trong thời gian tới, cùng với các chính sách hỗ trợ từ Chính phủ và sự đồng hành của doanh nghiệp, hệ thống trạm sạc sẽ ngày càng hoàn thiện, giúp người dân yên tâm hơn khi lựa chọn xe điện.